Sinapslarda İmpuls iletimi

Bir sinir hücresinin (nöronun) bir diğer dinir hücresine veyahut hedef organla bağlantı yaptığı noktaya sinaps denilmektedir. Sinaps, iki hücre arasında, duyu ile reseptör organ arasında yada motor nöron ile efektör organ arasında yer alır. Bu açıklamayı biraz daha detaylandırmak gerekirse,
Sinaps ;

• Reseptör ile afferent nöron dendritinin arasında
• Afferent nöron ve ara nöron dendritinin arasında
• Ara nöron ve efferent nöron dendritinin arasında
• Efferent nöron ve efektör arasında
• Afferent nöron ile Efferent nöronun dendriti arasında görülmektedir.

Sinapslar Elektriksel ve Kimyasal Sinaps olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Elektriksel Sinapslar ; Bu tür sinapslarda elektriksel akımlar bir sinir hücresinden diğer sinir hücresine geçer. Elektriksel sinapslar hızlı tepkimelere neden olurlar. Omurgasız canlılarda sık görülen bir sinaps çeşiti. Omurgalı hayvanların ise bir kısmında gözlenmektedir. Ayrıca elektriksel sinapslar oldukça dar sinapslardır. 

Kimyasal Sinaps ; Omurgalı canlıların sinir sisteminde meydana gelen bir çok sinaps kimyasal sinapsdır. Kimyasal sinapslar çeşitli ve daha detaylı tepkimelere yol açarlar. Kimyasal sinapslarda sinaptik aralık olarak adlandırılan dar boşluk bulunmaktadır. Bu boşluğun işlevi uyarıyı gönderen nöronun sinaptik ucunu alıcı hücreden ayırmaktır. İmpuls yani uyartı uyarıyı gönderen sinir hücresinin aksonunun ucuna ulaştığında, nörotransmitter moleküllerden oluşmuş kimyasal bir sinyale dönüşmektedir.

Peki nörotransmitter nedir?
Bunu tanımlamak gerekirse kısaca şöyle diyebiliriz. bir sinir hücresinden diğer sinir hücresine impuls iletimi sağlayan kimyasal maddelerdir. Biraz daha detaylandırırsak, elektriksel impulsu kimyasal sinyale dönüştürebilen ve impulsu bir nörondan diğer nörona taşıyabilen akson içindeki sinaptik keseciklerde bulunan maddelerdir.
Peki nörotransmitter maddelerde nelerdir?
Dopamin, histamin, serotonin, asetilkolin, adrenalin, nöradrenalin gibi maddeler, nörotransmitter olarak görev yapmaktadır.

Sinapslarda İmpuls iletimi

• İmpuls aksona ucuna vardığında akson ucundaki kalsiyum geçirgenliği aratarak hücre içine kalsiyum difüzyonu başlar.
• Aksonun uç kısmında bulunan sinaptik yumruların içerisindeki depomin, histamin, serotonin gibi nörotrqansmitter maddelerin yardımıyla sinaptk keseler hücre zarı kaynaşır.
• Depomin, serotonin, histamin, asetilkolin gibi nörotransmitter maddeler difüzyon yolu yani çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçiş yaparak sinaptik boşluğa geçer.
• Sinaptik boşluğa düşen geçen nörotransmitter maddeler diğer sinir hücresinin dendrit ucundaki reseptörlere bağlanmaktadır.
• Reseptörlere bağlanan bu maddeler dendrit ucundaki hücre zarlarının kanallarının açılmasını sağlar. böylece sodyum iyon geçişi başlar. Böylece hücre depolarize oluş olur.
• İletim işlemi gerçekleştikten sonra sinaptik boşluktaki nörotransmitter maddeler enzimler yardımıyla parçalanır veyahut tekrar sinir hücresi içine alınır. Böylece dendrit ucundaki kanl kapanmış olur.
• Akson uçlarına gelen impulslar hemen diğer sinir hücrelerine geçemez. Çünkü sinapslarda seçici direnç ile karşılaşırlar. Bunun nedeni ise var olan uyarının tüm vücuda yayılmasını önelemek ve uyartının belirli bir organa yada hedefe ilerlemesini sağlamak.
• İmpuls komşu hücreinin dendritinine ulaştırıplıp iletim devam ederse buna kolaylaştırıcı sinaps, iletilmeyip engellenirse, durdurucu sinaps denilmektedir.

İmpuls Oluşumu ve İletimi Hakkında Detaylı bilgi için tıklayınız…

Nöron Çeşitleri Hakkında Detaylı Bilgi Almak İçin Tıklayınız…

Nöron Hakkında Detaylı bilgi için Tıklayınız

İmpuls İletim Hızını Etkilyen Faktörler

1. Miyelin kılıf : Miyelin kılıfı bulunan hücrelerde iletim hızlıdır.
2. Aksonun çapı: Çap arttıkça direnç düşer iletimi hızlandırır.
3. Ranvier boğum sayısı : RAnvier boğumlarda miyelin kılıf bılınmadğı için iletim hızını yavaşlatır.
4. Sinaps sayısı : iletim sadece kimyasal yolla oluştuğundan sinaps hızını yavaşlatır.

Sinapslarda İmpuls İletimi – PDF