İhtimal (olasılık), bir olayın hangi oranlarda meydana gelip gelemeyeceğinin önceden bilinmesidir.İhtimal kuralları gametlere, oğul döllere ve populasyonlara uygulanan ve önemli yararlar sağlayan kurallardır. Örneğin genotipi bilinen bir organizmanın hangi çeşit gametleri hangi oranda üreteceği, genotipleri bilinen organizmaların meydana getirdiği oğul döllerde hangi çeşit genotip ve fenotipin hangi oranda bulunacağı, populasyonlardaki gen ve genotip oranları hep ihtimal kurallarıyla hesaplanır. Ayrıca bilinmeyen genotiplerin durumu ve genlerin kalıtım şekilleri de ihtimal kuralları uygulanarak ortaya çıkartılır.
Genetikte En Çok Yararlanılan İhtimal Kuralları
- Bağımsız Olayların Sonuçları Bağımsızdır: Şansa bağlı ve birbirinden ayrı yani bağımsız olayların sonuçları da bağımsızdır. fiansa bağlı bir olayın çeşitli denemelerinden elde edilen sonuçlar, aynı olayın daha sonraki deneme sonuçlarını etkilemez.
- Bağımsız olayların birlikte olma ihtimali ayrı ayrı
olma ihtimallerinin çarpımına eşittir.
Konuyu Örnek Sorularla Açıklayacak Olursak;
Soru: Madeni bir para atıldığında tura gelme ihtimali kaçtır?
Çözüm: Madeni bir paranın biri yazı diğeri tura olan iki yüzü vardır. Madeni bir para atıldığında bu iki durumdan biri gerçekleşecektir. ‹ki durumdan biri tura olduğuna göre tura gelme ihtimali 1/2 dir.
Soru: Madeni bir para bir kez atıldığında tura gelmişşse, bundan sonraki denemede yine tura gelme ihtimali kaçtır?
Çözüm: Paranın birincide tura gelme olayı ikinci atışın sonucunu etkilemez. Bağımsız olayların sonuçları da bağımsız olacağına göre sonraki denemede de tura gelme ihtimali 1/2 olacaktır. Madeni parada ikinci veya daha sonraki denemelerde tura gelme ihtimali hep 1/2 dir. Aynı ihtimal yazı gelmesi için de geçerlidir. Bu paradaki ihtimaller = 1/2 Y + 1/2 T = 1 YT dir. 2. Bağımsız olayların birlikte olma ihtimali ayrı ayrı olma ihtimallerinin çarpımına eşittir.
Örnek: Madeni bir para iki kez arka arkaya atıldığında birincide tura ikincide yazı gelme ihtimali kaçtır?
Çözüm: Birinci atışta tura gelme ihtimali : 1/2
İkinci atışta yazı gelme ihtimali : 1/2 dir.
Arka arkaya gelme ihtimalleri : 1/2 .1/2 = 1/4 tür.
