Oksidatif fosforilasyon, canlıların en önemli enerji kaynağı olan ATP‘nin (adenozin tri fosfat) sentezinde kullanılan önemli yollardan biridir. ATP sentezinde kullanılan enerjinin kaynağına göre,
- Substrat düzeyinde fosforilasyon,
- Oksidatif fosforilasyon,
- Fotofosforilasyon
- Kemosentetik fosforilasyon şeklinde 4 adet fosforilasyon çeşidi bulunmaktadır.
ATP sentezinde kullanılan yöntemlerden biri olan oksidatif fosforilasyon olayını biraz daha açıklayacak olursak, oksidatif fosforilasyon oksijenli (02’li) solunumun son evresinde görülmektedir. Yani glikoliz ve krebs döngüsü sırasında meydana gelen bileşikler hidrojen (H) atomlarında, ökaryot hücrelerin mitokondrisinde ve prokaryot hücrelerin hücre zarı üzerinde yer alan ETS‘den (elektron taşıma sistemi) geçirilmesi durumunda elde edilen hidrojenlerin oksijen atomu ile birleşmesi sonucu su oluşur. Bu olaylardan arta kalan bileşikler ise ATP (adenozin tri fosfat) yapımında kullanılmaktadır. İşte tüm bu olaylara biyoloji’de oksidatif fosforilasyon denilmektedir.
ETS (elektron taşıma sistemi) sürecinde su nasıl açığa çıkar?
Bilindiği üzere hidrojen (H) atomu elektron ve protondan oluşmaktadır. Hidrojen otumu içerisindeki elektronlar ETS (elektron taşıma sistemi) sırasında protondan ayrılır. Ayrılan elektronlar oksijen molekülüne taşınır ve fazla bir elektrona sahip olan oksijenin, elekronsuz kalmış hidrojen atomuyla birleşmesi sonucu su molekülü (H2O) oluşmaktadır.
Unutulmamalıdır ki oksidatif fosforilasyon oksijenli solunum yapan canlılarda gerçekleşmektedir. Oksidatif fosforilasyon’da bir glikoz için 10 NADH ve 2 FADH üretilmektedir. 1NADH = 2.5 ATP ve 1FADH = 1.5 ATP etmektedir. Yaşanan tüm bu tablolar karşısında oksidatif fosforilasyon sayısı :
1 x Glikoz = 8 x NADH + 2 x FADH + 2 substrat düzeyinde GTP + Glikoliz’den 2 ATP
1 x Glikoz = 8 x 2.5 + 2 x 1.5 + 4 ATP
1 x Glikoz = 27 ATP
Sonuç olarak bir Glikoz için Oksidatif Fosforilasyonda üretilen net ATP sayısı 27‘tür.
9. sınıf biyoloji, 10.sınıf biyoloji, 11.sınıf biyoloji ve 12.sınıf biyoloji konuları hakkında detaylı bilgi sitemiz içerisinde yer almaktadır.
