Nükleik asit nedir? Nükleik asit çeşitleri nelerdir? Nükleik asitler Nelerdir? Nükleik asitlerin keşfi? Nükleotid nedir? DNA nedir? Deoksiribonükleikasit nedir? RNA nedir? Ribonükleikasit nedir?
Nükleik asitler İsviçre’li bilim adamı Friedrich Miescher tarafından yapılan çalışmalar doğrultusunda keşfedildi. Balık spermleri ve akyuvarlar üzerinde çalışma yapan isviçreli bilim adamı Friedrich Miescher akyuvar ve balık sperm hücrelerinin nükleuslarında yani çekirdeklerinde asidik özellik taşıyan bir takım maddeler keşfetti. İsviçreli bilim adamı yapısında karbon (C), hidrojen (H), oksijen (O), azot (N), fosfat (P) içeren, yapı bakımından proteinlerden daha büyük oldukları ve nükleusta yani çekirdekte yer aldıkları için ‘nükleik asit’ adını vermiştir.
Nükleik asitler, bütün canlıların döllenme ile başlayarak ilk hücre bölünmelerinden başlayıp canlının yaşamının sonuna kadar gelişerek tüm canlılık olaylarının nasıl başlayıp nasıl biteceği bilgisini yapısı içerisinde taşıyan özel yapılı moleküllerdir. Nükleik asitlerin tanımı kısaca yapmak gerekirse canlı tüm genetik bilgisinin üzerinde depolandığı yerdir.
Nükleik asitlerin ”Nükleotid” olarak adlandırılan temel yapı birimi bulunmaktadır. Nükleotidler bulundukları bazlara göre adlandırılırlar. Bunu bir örnek ile açıklamak gerekirse timin bazının olduğu durumlarda timin nükleotid olarak adlandırılır. Baz + şeker + baz = nükleotid
Binlerce nükleotid biriminin şeker ve fosfat birimlerinin aralarında bağ yaparak oluşturduğu uzun zincirlere polinükleotid denilmektedir.
Bir nükleik asit zinciri beş karbonlu bir şeker, azotlu organik bir baz ve bir fosfat yani fosforik asitden oluşmaktadır. Nükleik asit zinciri içerisindeki 5 karbonlu şekere pentoz denilmektedir. Nükleik asitlerin temel omurga yapısı şekerler ve fosfatlardır.
Nükleik asit içerisinde yer alan bazlar Adenin(adenine), Guanin(Guanine), Sitozin(Cytosine), Timin(Tymine) ve Urasil(Uracil) olmak üzere 5 adettir. Adenin A, guanin G, sitozin S, timin T ve urasil U şeklinde gösterilmektedir.
Nükleik asit yapısı içerisinde yer alan bazlar halka yapılarına göre pürin ve pirimidin olmak üzere 2 gruba ayrılmaktadır. Pürin baz gruplarında çift heterosiklik halka bulunurken, pirimidin grubu bazlarda ise tek heterosiklik halka bulunmaktadır. Pürin bazlar adenin ve guanindir. Pürimidin bazlar ise sitozin, timin ve urasildir.
Baz + Şeker = Nükleozit denilmekle birlikte bulunan baz adına göre isimlendirilir. Sitidin, guanozin, timidin, uridin, adenozin gibi.
Canlılarda iki çeşit nükleik asit bulunmaktadır.
- 1-) DNA (Deoksiribonükleik asit)
- 2-) RNA (Ribonükleikasit)
1-) DNA (DEOKSİRİBONÜKLEİKASİT)
Tüm genetik bilginin üzerinde taşındığı DNA, ‘Deoksiribo nükleik asit’ olarak adlandırılan ve nükleotid zincirinin A – T, G – C bazlarıyla hidrojen bağları ile bağlanmasıyla oluşan spiral sekilli yapılara denilmektedir. DNA’nın yapısında bulunan şekerler ‘deoksiriboz’ adını alır.
DNA, ökaryot bir canlının hücresinde yer alan,
- Nükleus (çekirdek)
- Kromozom
- Mitokondri
- Kloroplast
- Sitoplazma gibi organellerde bulunmaktadır.
DNA’nın yapısında
- Adenin (A),
- Guanin (G),
- Sitozin (S)
- Timin (T) bulunmaktadır.
2-) RNA (RİBONÜKLEİKASİT)
Ribonükleikasit (RNA) tek bir nükleik asit zincirinden (polinükleotid) oluşmaktadır. RNA’nın yapısında bulunan şekerlere ‘riboz’ denilmektedir. RNA’nın yapısında bulunan bazlar adenin, guanin, sitozin ve urasildir. Timin bazı RNA yapısında bulunmamaktadır.
RNA canlı hücresinin
- Nükleus (çekirdekte)
- Nükleolus (çekirdekçikte)
- Ribozom
- Sitoplazma gibi organellerinde bulunmaktadır.
RNA’nın (Ribonükleikasit) Üç Tipi Bulunmaktadır ;
- Ribozomal RNA (rRNA)
- Messenger (mesajcı) RNA (mRNA)
- Taşıyıcı RNA (t-RNA)
Tüm RNA çeşitleri nükleus da sentezlenir ve ardından sitoplazmaya aktarılmaktadır.
Nükleik asitler ve diğer biyoloji konuları hakkında detaylı bilgi sitemiz içerisinde yer almaktadır.
