Metabolizma, Anabolizma ve Katabolizma

Canlı organizmaların yapılarında gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm reaksiyonların tümüne metabolizma denilmektedir. Canlı yapısında meydana gelen metabolizma olayları anabolizma ve katabolizma olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Şimdi bunları ayrı başlıklar altında inceleyelim.

ANABOLİZMA

Canlı organizmalarında vücut yapıları içerisinde meydana gelen yapım olaylarına anabolizma denilmektedir. Anabolizmaya özümleme veya asimilasyon adı da verilmektedir. Fotosentez reaksiyonları, protein sentezi, nükleik asit sentezi, adenozin tri fosfat (ATP) sentezi, glikojen ve nişasta sentezi gibi olaylarda gerçekleşen reaksiyonlar hücrede meydana gelen en önemli metabolizma olaylarıdır.

KATABOLİZMA

Canlı organizmaların vücut yapıları içerisinde meydana gelen yıkım olaylarına katabolizma denilmektedir. Katabolizmaya farklı biyoloji kaynaklarında yadımlama veya disimilasyon adı da verilmektedir. Katabolizma olaylarını daha iyi anlayabilmeniz için örnek verecek olursak, oksijenli ve oksijensiz solunumlar, ATP hidrolizi ve her türlü sindirim olayı en önemli katabolik reaksiyondur.

Şimdi Analabolizma ve katabolizma başlıklarını biraz daha detaylandıralım…

Özümleme ve yadımlama olarak tanımladığımız katabolizma ve anabolizma olayları canlı yapısında üç şekilde karşımıza çıkar.

  • Özümleme (anabolizma) > Yadımlama (katabolizma) durumu var ise organizma büyükmekte ve gelişmektedir.
  • Özümleme (anabolizma) = Yadımlama (katabolizma) durumu var ise gelişme ve büyüme olayları tamamlanmış ve dengeli bir metabolizma var demektir.
  • Özümleme (anabolizma) < Yadımlama (katabolizma) durumu var ise canlı organizma zayıflamak üzere ve yaşlılık evresine girmiş demektir.

Anabolizma ve katabolizma dışında canlı vücudunda meydana gelen farklı metabolizma çeşitleri bulunmaktadır. Eğer canlı herhangi bir eylemde bulunmadan, yalnızca canlı olarak kalabilmek için en düşük düzeyde metabolik faaliyet yapıyorsa buna bazal metabolizma denilmektedir.

Diğer bir ifadeyle bazal metabolizma vücudun dinleme durumunda iken yakmış olduğu enerji miktarı olarakta tanımlanabilir. Bazal metabolizma her kişide farklılık göstermektedir. Bu farklılığın nedeni ise kişinin genetik farklılığı ve hormonlarından kaynaklanmaktadır.

Bazal metabolizmayı bir örnek ile açıklayacak olursak, biz insanların uyku sırasında, bakterilerde spor halindeyken, bitkilerde tohum haindeyken ve hayvanlarda ise kış uykusuna yatan hayvanlarda görülen metabolik faaliyetler bazal metabolizmadır.

Bazal metabolizmanın hesaplanması yapılırken, bireyin tam olarak dinlenme halindeyken almış olduğu oksijen miktarı dikkate alınır. Bu hesaplama yönteminde dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise bireyin en az 12 saat önce yemek yemiş olması gerekmektedir. Bu bilgiden yola çıkarak şunu söyleyebiliriz. bireyin almış olduğu besin çeşidi ve miktarı bazal metabolizmayı etkilememektedir.

Canlı organizmalar yaşamsal faaliyetlerini ve kendileri için gerekli metabolik faaliyetleri yerine getirmek için bir takım anabolik be katabolik reaksiyonları gerçekleştirir. Canlı hücresindeki metabolik reaksiyonlar ekzotermik ve endotermik özellik göstermektedir.

Ekzotermik ; Enerji açığa çıkan katabolik reaksiyonlara ekzotermik denilmektedir. Ekzotermik olaylara örnek verecek olursak, oksijenli ve oksijensiz solunum ve ATP hidrolizi gibi olayları verebiliriz.

Endotermik ; Enerji kullanan ve bu enerjileri dışarıdan alan anabolik faaliyetlere kapsayan olaylara endotermik denilmektedir. Endotermik olaylarını örnekleyecek olursak, protein sentezini ve ATP sentezini verebiliriz.

Metabolizma, Anabolizma ve Katabolizma – PDF

Önceki İçerikBiyolojinin Uygulandığı Alanlar
Sonraki İçerikÇiçeğin Yapısı, Kısımları ve Çiçek Çeşitleri

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz