Modern genetik bilimi gelişimine, kalıtımın belirli mekanizmalarını açıklayıp belgeleyen, Gregor Mendel isimli bir rahibin çalıştığı bir manastır bahçesinden başlamıştır.
Mendel, çalışmalarını bezelyelerle yürütmüştür. Peki neden bezelyeleri seçmiştir.
- Mendel’in bezelyeleri seçmesinde, bezelyelerin;
- kısa zamanda çok sayıda döl vermesi, yapay tozlaşmaya imkân vermesi,
- çok sayıda çeşidinin olması,
- çiçek yapısı yabancı tozlaşmaya engel olduğu için kendileşmeye imkân vermesi ve saf döl oluşturması gibi özellikleri etkili olmuştur.
Genetikçiler, bireyler arasında çeşitlilik gösteren çiçek rengi gibi kalıtılabilir özellikleri karakter terimi ile tanımlar. Çiçeklerde mor ya da beyaz renk
gibi bir karakterin her bir farklı tipine de özellik adı verilir.
Mendel, bezelyelerde arı döller elde etmeye çalışmıştır. Mendel deneylerine bezelyelerde belirlediği özelliklerin saf olup olmadığını araştırmakla başladı.
Bunun için belirli bir karaktere sahip bezelye bitkilerini kendi kendine tozlaşmaya bıraktı. Örneğin sarı tohumlu bitkileri kendi kendine, yeşil tohumlu bitkileri de ayrıca kendi kendine tozlaşmaya bıraktı. Sarı tohumlu bezelye bitkilerinden daima sarı tohumlu bireylerin meydana gelmesini bu bitkilerin arı döl sarı tohumlu bitki olmasına, aynı şekilde yeşil tohumlu bezelye bitkilerinden daima yeşil tohumlu bireylerin meydana gelmesini de bunların arı döl yeşil tohumlu bitki olmasına bağladı.
Mendel, bireylerin her bir karakteri için bir faktör annesinden, bir faktör de babasından aldığına inanı yordu. Örneğin bezelyede tohum rengini belirleyen iki faktör vardı. Her bezelye bitkisi, tozlaşma sırasında bunlardan birini dişiden (yumurtadan) diğerini ise erkekten (spermden) alıyordu. Buna göre sarı tohumlu bezelyede tohum rengini belirleyen iki faktör olduğu gibi yeşil tohumlu bezelyede de yine iki faktör bulunuyordu. Öyleyse arı döl sarı
tohumlu bezelyede sarı rengi belirleyen iki faktörün ikisi de aynı yani ikisi de sarı renk belirleyicisi, arı döl yeşil tohumlularda ise ikisi de yeşil renk
belirleyicisi şeklindeydi.
Arı döl sarı tohum karakteri için iki faktör : Sarı – Sarı
Arı döl yeşil tohum karakteri için iki faktör : Yeşil – Yeşil
