Mayoz hücre bölünmesi bir tür içindeki bireyler arasında genetik çeşitliliığin saığlanması ve kromozom sayısının tür içinde sabit tutulması açısından
önemlidir. Anafaz I de gerçekleşen homolog kromozomların baığımsız daığılımı, anafaz II de kromatitlerin rastgele dizilimi ve profaz I de gerçekleşen krosing-over (homolog kromozomlar arasındaki gen deığişimi) kalıtsal olarak birbirinden farklı gamet oluşumunu saığlar.
Bu kalıtsal farklılık rastgele yapılan döllenme olayı ile daha da artırılır.
Mayoz bölünme diploit (2n) hücrelerden haploit hücrelerin oluşmasını saığlar. Haploit (n) sayıda kromozom taşıyan gametlerin birleşmesi sonucu
diploit (2n) sayıda kromozom taşıyan zigot meydana gelir. Zigotun (2n) mitoz bölünme geçirmesi ile de diploit (2n) kromozomlu canlılar oluşur. Bu
döngüye canlının hayat döngüsü adı verilir.
Örneığin insanda 2n = 46 kromozom bulunur. Mayoz bölünme sonucu erkeklerde n = 23 kromozomlu sperm, dişilerde ise n = 23 kromozomlu yumurta oluşur. Spermin yumurtayı döllemesi sonucu 2n = 46 kromozomlu zigot oluşur. Zigotun anne karnında mitozla gelişmesi sonucu 2n = 46 kromozomlu yavru oluşur.
Mayoz bölünmeyi örnek soru ile açılayalım:
Mayoz hücre bölünmesi ile,
- I. diploit hücrelerden haploit hücrelerin oluşması,
- II. tür içi kromozom sayısının sabit kalması,
- III. kalıtsal çeşitliliığin artması,
- IV. üreme organlarının büyümesi
olaylarından hangileri saığlanır?
- A) Yalnız II
- B) I ve III
- C) II ve IV
- D) I, II ve III
- E) II, III ve IV
Çözüm
Mayoz hücre bölünmesinde gerçekleşen krosing over, homolog kromozomların ekvatoral düzleme rastgele dizilmesi ve baığımsız olarak zıt kutuplara rastgele çekilmesi olayları kalıtsal çeşitlilik oluşmasını saığlar.
Mayoz bölünmede diploit üreme ana hücrelerinden haploit üreme hücreleri oluşur. Mayoz bölünmede kromozom sayısının yarıya inmesi ve döllenmede tekrar eski haline dönmesi tür içi kromozom sayısının sabit kalmasını saığlar. Üreme organlarının büyümesi mitoz bölünme ile olur. Cevap D.
