Hayvanlarda bazı davranışlar öğrenme sonucunda ortaya çıkar. Bunlara kazanılmış davranışlar denir. Kazanılmış davranışlar; taklit yoluyla, alışkanlıkla, şartlanma yoluyla ve deneme – yanılma yoluyla öğrenilebilir.
- Taklit yoluyla öğrenme: Öğrenmenin en basit şeklidir. Bir başka canlının izlenmesiyle yeni bir davranış öğrenilir. Örneğin, ördek yavruları anne ördeğin arkasında yürümeyi izleyerek öğrenir.
- Alışkanlıkla öğrenme: Zamanla, tekrarlanan önemsiz uyarılara aldırmayarak öğrenilir. Örneğin, kuşlar tarladaki korkuluktan bir süre sonra kaçmamayı öğrenirler.
- Şartlanma yoluyla öğrenme: Bir uyarana karşı şartlanarak, uyaran her verildiğinde canlıda aynı davranışın oluşmasıdır. şartlanma iki şekilde olur. Birinci şartlanma tipi klasik şartlanmadır ve buna örnek olarak Pavlov’un köpekler üzerinde yaptığı deneyler verilebilir. Bu deneylerde köpek zil çaldığında besin verilmesine şartlanmıştır. Zil çaldığında besin verilmese bile köpekte salya üretildiği gözlenir. Bu durumda basit bir uyaran başka bir uyaran ile aynı anda verilmiştir ve uyaranların eşleşmesiyle basit bir refleks oluşmuştur. İkinci şartlanma tipi işlevsel (operant) şartlanmadır. Bu durumda bir uyaranı bir ödül veya bir ceza ile birleştirme sonucu öğrenme gerçekleşir.
- Deneme – yanılma yoluyla öğrenme: Bir davranışın denenerek nasıl yapılacağının öğrenilmesidir. Örneğin, bir fare deneme – yanılma yoluyla labirentteki besini çok kısa sürede bulmayı öğrenir.
Canlılarda Davranış (Konu Anlatımı) Hakkında Bilgi İçin Tıklayın.
