Hücre çeperi hücre duvarı olarak da adlandırılmaktadır. Hücre çeperi yalnızca bitki hücrelerinde, gerçek mantarlarda ve prokaryot canlılarda bulunmaktadır. Hücre çeperi selüloz ve kitinden oluşmaktadır. Cansız, sert ve dayanıklı bir yapısı bulunmaktadır. Hücreyi dış etkilere karşı korumaktadır. Hücrenin dış kısmını sarmakta ve hücreyi patlamaktan korumaktadır. Hücre zarı gibi seçici ve geçirgen özelliğe sahiğe sahip değildir.
NOT: Bitkilerin eşey (sperm ve yumurta) hücrelerinde bulunmaz. Ayrıca selüloz içermesi nedeniyle hücre zarına göre çok daha dayanıklıdır.
Hücre Çeperinin Görevleri ve Özellikleri
- Bitki, mantar, alg ve bakteri hücrelerinde hücre zarının üzerinde hücre çeperi (hücre duvarı) bulunur.
- Bitkilerde cansız, sert ve kalın olan hücre çeperinin temel maddesi selülozdur.
- Hücre çeperi, hücre şeklini belirler, hücreyi mekanik etkilere karşı korur.
- Genç bitki hücrelerinde, hücre çeperi incedir.
- Hücre yaşlandıkça hücre çeperi kalınlaşır.
- Hücre çeperinde geçit denilen çok sayıda açıklık bulunur. Geçitler tam geçirgendir.
Bazı hücrelerde, hücrenin işlevine göre mikrovillus, sil, kamçı yapıları bulunabilir.
Mikrovillus: Hücre zarının madde emilim yüzeyini artırmak için dışarı doğru yaptığı parmak şeklindeki çıkıntılardır. Örneğin, ince bağırsak epitel hücrelerinde bulunan mikrovilluslar sindirim ürünlerinin emilim yüzeyini çok fazla artırır.
Sil: Hücre yüzeyinden dışarı doğru çıkan ve çok sayıda olan kısa uzantılardır. Örneğin, bir hücreli canlılardan paramesyumda hareketi sağlayan çok sayıda sil bulunur.
İnsan solunum sistemi yapılarından soluk borusunun iç yüzeyindeki siller solunan havanın toz ve mikroplarını tutar.
Kamçı: Hücre yüzeyinden dışarı doğru çıkan, bir veya birkaç tane olan, uzun uzantılardır. Örneğin; bir hücreli canlılardan öglena kamçısı ile yer değiştirir. ‹nsan sperm hücresi de kamçılıdır.
