Hormonların Genel Özellikleri Nelerdir?

Hormon nedir? Maddeler halinde hormonların özellikleri nelerdir? Denetleyici sistem nedir? Hedef yapı nedir? Nörohormon nedir? Tüm bu soruların yanıtı ve çok daha fazlası yazımız içerisinde yer almaktadır.

Yunanca kelimeden köken alarak’uyarmak’ anlamına gelen hormon, iç salgı bezlerinin yardımıyla kana karışarak organ ve dokuların düzenleyişini adrenalin, insülin, tiroksin vb. maddelerin fizyolojik etkisi ile sağlayan özel organik maddelerdir.

Çok hücreleri yapıya sahip kompleks organizmalar iç ve dış ortamlara uygun uyarıları vermek, hücre organ foku ve sistemlerin işleyişindeki kontrol, koordinasyonlarının sağlanması ve homeostasinin (iç denge) korunması sinir sistemi ve iç salgı sistemi olan endokrin sistem sayesinde sağlarlar. Sinir sistemi ve iç salgı sistemine denetleyici sistem denilmektedir. Endokrin sistemin (iç salgı) denetiminden sorumlu olan özel organik madde olan hormonlar sağlamaktadır. Hormonlar sinir sistemi ile birlikte ortak bir çalışma yaparak homeostasinin (iç denge) korunmasını sağlayan kimyasal uyarıcılardır.

HORMONLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Hormonlar her canlının kendi yapısı içerisinde oluşturulur. Buna karşın dışarıdan alınan hormonlarda canlı yapısı içerisine alındığın etkilidirler.
• Hormonlar özel organik moleküllerdir. Polipeptid ,amino asit, steroid, pürin veya bunların türevleri şeklinde karşımıza çıkarlar.
• Hormonların polipeptit (10 ila 100 arasında aminoasit içeren aminoasitler zinciri) yapısında olanlar sindirim enzimlerinden etkilenirler.
• Hormonlar kana karıştıkları ve kimyasal yapıları çok kuvvetli olduğu için çok az bir miktarda bile etkilidirler. Hormonların bu özelliği vitaminlere benzerdir.
• Hormonların az yada çok miktarda salgılanması hormonal bozukluklara yani anormalliklere sebep olurlar.

• Hormonlar iç salgı bezlerinde, sinir hücrelerinde ve bez yapısı olmayan yapılarda üretilirler.
• Hormonların etki ettiği hücre, doku organ veya sisteme hedef yapı denilmektedir.
• Hormonların bir kısmı genel bir etkiye sahiptirler ve vücudun hepsi hedef yapıdır. Bu hormonlara örnek vermek gerekirse, tiroksin ,STH ve benzeri hormonlar verilebilir.
• Hormonların bir kısmı ise lokal bir etkiye sahiptir. Bu hormonlar özel bir doku, organ veya sisteme etki ederler. Bu hormonlara örnek vermek gerekirse, ekretin, FSH,ACTH ve benzeri hormonlar verilebilir.
• Hormonlar gerekli işlevlerini yerine getirdikten sonra hücre metabolizması, boşaltım veya karaciğer aracılığıyla eleminize edilirler.

• Hormonların bir kısmı farklı hedef yapılara farklı etkilerde bulunur. Bunu örnek ile açıklamak gerekirse, eşey hormonlar üreme sisteminde primer bir etkiye sahipken, iskelet kas ve benzeri yapılarda sekonder bir etki gösterebilir.
• Farklı hormonlar farklı hedef yapılarda farklı etkiler meydana getirmektedir.
• Sinir sistemi tarafından üretilen hormonlara nörohormonlar denilmektedir.
• Hormonal etki gerçekleşme hızı sinirsel etkiye oranla oldukça yavaş gerçekleşmesine karşın etkisi daha uzun sürmektedir.
• Hormonların endokrin sistem üzerindeki sinirsel denetim iç ve dış ortamların uyarısına bağlıdır.

Hormonlar ve diğer tüm biyoloji konuları hakkındaki detaylı bilgi sitemiz içerisinde yer almaktadır.