
Latince “önermek” anlamına gelen “hipotithenai” kelimesinden köken alan ve problemler için önerilen geçici çözüme hipotez denilmektedir.
Hipotez diğer bir adıyla varsayım, bilimsel yöntemlerde olaylar arasında bir bağ kurmak ve olayları neden sonuç ilişkisi içerisinde bir sonuca bağlamak için ortaya atılan geçici önermedir. Hipotez varolan bir problemi çözmek için yapılan inceleme veya araştırmanın sonuncunda elde edilen verilerin yardımıyla kurulur. Aşağıda hipotezin özellikleri maddeler halinde verilmiştir.
Hipotezin Özellikleri
- Mantıksal ve ussal (rasyonel) olmalıdır.
- Kavramlar açık ve işlemsel olarak tanımlanabilir olmalıdır.
- Hipotez sınanabilir olmalıdır
- Hipotez literatürle uyumlu olmalıdır.
- Elde edilen veri kaynaklarına uygun olmalı ve onları açıklamalı.
- Yeni bilimsel gerçeklerin tahminine imkan sağlamalıdır.
- Eldeki bilgilerin problemine çözüm önermelidir.
- Bilimsel deney ve gözlemlere imkan sağlamalıdır.
- Yeni deney ve gözlemlerle denenebilir olmalı.
İyi Bir Hipotezin Özellikleri
İyi bir hipotez aşağıdaki belirli özelliklere sahiptir.
1- Tahmin Gücü
İyi bir hipotezin değerli öznelerinden biri de gelecek için öngörmektir. Sadece mevcut sorunlu durumu temizlemekle kalmaz aynı zamanda önümüzdeki dönemde ne olacağını öngörür. Dolayısıyla, hipotez, tahminin gücünden dolayı araştırma faaliyetinin en iyi rehberidir.
2- Gözlemlenebilir şeylere en yakın
Bir hipotez, gözlemlenebilir şeylerle yakın temasta olmalıdır. Hava kalelerine inanmaz, ancak gözlem dayanmaktadır. Bu hipotez için gözlemleyemediğimiz şeyler ve nesneler formüle edilemez. Bir hipotezin doğrulanması gözlemlenebilir şeylere dayanır.
3- Basitlik
W-ocean, “Bir hipotez usturanın bıçağı kadar keskin olmalıdır” dedi. Bu nedenle, iyi bir hipotez basit olmalı ve karmaşıklığa sahip olmamalıdır.
4- Berraklık
Bir hipotez kavramsal açıdan net olmalıdır. Belirsiz bilgilerin net olması gerekir. İçinde kullanılan terminoloji açık ve herkes tarafından kabul edilebilir olmalıdır.
5- Test edilebilirlik
Ampirik olarak iyi bir hipotez test edilmelidir. Doğrulama ve derin gözlem sonrasında belirtilmeli ve formüle edilmelidir. Böylece test edilebilirlik, iyi bir hipotezin temel özelliğidir.
6- Problemle Alakalı
Bir hipotez belirli bir probleme uygunsa, iyi bir hipotez olarak kabul edilir. Bir hipotez, sorunun tanımlanması ve çözümü için rehberlik eder, bu nedenle soruna uymalıdır.
7- Özel
Belli ve özel bir problem için formüle edilmelidir. Genelleme içermemelidir. Genelleme mevcutsa, bir hipotez doğru sonuca ulaşamaz.
8- Mevcut Tekniklerle İlgili
Hipotez, test için mevcut olan tekniklerle alâkalı olmalıdır. Bir araştırmacı, bir hipotez formüle etmeden önce uygulanabilir teknikler hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
9- Yeni buluşlar için verimli
Yeni öneriler ve bilgi yolları sağlayabilmelidir. Bilginin yeni bulgularını yaratmalı Meşhur araştırmacılardan biri olan JS Mill, “Hipotez, keşfetmenin yeni yollarını yaratan en yeni bilgi kaynağıdır” diyor.
10- Tutarlılık ve Uyum
İç uyum ve tutarlılık iyi hipotezin önemli bir özelliğidir. Çelişkilerden ve çatışmalardan uzak olmalıdır. Birinin diğerine bağımlı olduğu değişkenler arasında yakın bir ilişki olmalıdır.
[…] biri, bilim insanlarının gün yüzüne çıkardıkları problemlerin geçici çözümü yani hipotezlerini somut delillerle desleklemeleridir. Biyologlar yani bilim insanları bu iş için genellikle deney […]