Hipotalamusun Görevleri

Vücudun iç denge olarak adlandırılan homeostasisini koruyan, hormonların kontrolünü sağlayan ve duyusal davranışların kontrol edilmesini sağlayan beyin kısmına hipotalamus denilmektedir. Hipotalamusun beynin hormon üretebilen özelleşmiş bir bölgesidir. Yani hipotalamus yakınında bulunan hipofiz bezine yaptığı durducu veya uyarıcı maddeler ile hormon konrolünü sağlamaktadır. Hipotalamusun görevlerine, fonksiyonlarına ve işlevlerine dikkatli bakıldığında hipotalamusun ayrı bir organ olduğunu düşünmemizi sağlamaktadır. Ancak hipotalamus ayrı bir organ değildir.

Hipotalamusun Görevleri ;

• Kalp basıncını ve kalp atışının hızını kontrol etmektedir.
• İnsan sağlığı açısından büyük önem taşıyan vücut ısısının dengede tutulmasını sağlar.
• Susama, idrar oluşumu ve elektrolit dengesinin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar.
• Açık ve tokluk hislerinin ayarlanmasını sağlamaktadır.
• Günlük yaşam ritmimizi ayarlamaktadır.
• Duyu ve davranışlarımızın ayarlanmasında etkilidir.
• Karbonhidrat ve yağ gibi organik bileşiklerin metabolizmamızda ayarlanmasını sağlamaktadır.
• Salgıladığı özel hormonların yardımıyla hipofiz bezinin düzenli olarak çalışmasını sağlamakla beraber hormonlarımızın kontrolünü sağlamaktadır.
• Uterus kasılmalarının ve süt boşalmasının düzenlenmesi

Hipotalamusun görevleri maddeler halinde sıradıktan sonra şimdide bu özellikleri biraz daha detaylandıralım.

Hipotalamus’da sinir hücreleri bulunmaktadır. Hipotalamus sinir hücreleri hormon üretmek ve üretilen hormonları kana karıştırmakla sorumludur. Bu hücrelerin salgıladıkları hormonlara nörohormonlar denilmektedir. Farklılaşarak özelleşmiş olan bu nöron hücreleri hipofiz bezin adenohipofiz ve adenohipofiz kısımlarına etki etmektedir.

Hipotalamus hipofiz bezinde bulunan uyarıcı maddeleri üretmektedir. Hipotalamusun salgıladığı bu maddeler ön hipofiz bezine ulaşarak çeşitli hipofiz hormonların birleşmesini ve bu yapıların kana karışmasını düzenlemektedir. Hipotalamusun hipofizi uyaran 7 adet uyarıcı maddesi vardır. Büyüme hormonunun salgılanmasını uyarıcı etkisi yapan GH-RF maddesi, bunu engelleyen GH-RIF maddesi, prolaktin salgılanmasını uyarıcı etkisi yapan PRF maddesi, ve engelleyen PIF maddesi, kortikotrop hormonun salgılanmasını uyarıcı etkisi yapan CRF maddesi, tireotrop hormonun salgılanmasını uyarıcı etkisi yapan Gn-RF maddesi bu yedi uyarıcı maddelerdir.

Hormon Çeşitleri ve Sınıflandırılması Hakkında Bilgi İçin Tıklayınız…

Bir diğer hipotalamus özelliği olan ısı düzenleme olayı ise hipotalamusun ön ve arka kısımlarında bulunan kontrol merkezi ile sağlanmaktadır.

Açıklık ve tokluk ise yine hipotalamusun sayesinde gerçekleşir. Hipotalamusda bulunan açlık ve tokluk merkezi gerekli durumlarda gerekli hormonları salgılayarak yemek yiyip yemiyeceğimizi sağlar.

Uterus kasılmalarının ve süt boşalmasının düzenlenmesini salgıladığı oksitosin hormonu ile uterus kasının kasılabilirliğini artırır ve meme arvellerini çevreleyerek hücrelerin kasılmasını sağlamaktadır. Bu önemli salgı, doğum sancılarını kuvvetlendirerek çocuğun çıkışını kolaylaşmakla kalmayıp birde doğumdan sonra sütün meme başından çıkışını sağlayan mekanizmayı harekete geçirmektedir.

Hipotalamus ile ilgi halen birçok çalış devam etmektedir. uyumayı ve uykudan kalkamayı hipotalamusun görevleri olarak düşünülürdü ancak artık düşünce çürütülmüş durumda. Bir diğer olay ise cinsel davranışları hipotalamusun salgıladığı hormonlarla gerçekleştiği fikri de artık yavaş yavaş yanlış bir bilgi olmaya doğru gitmektedir. Çünkü her ne kadar hormonlar davranışımızı kontrol etsede aslında yetişme tarzımız ve kültürümüz bazı davranışlarımızı etkilemektedir.

HİPOTALAMUSUN ÖZELLİKLERİ – PDF