Hayvanlarda hormonların çoğu iç salgı bezleri ve bazı sinir hücreleri tarafından salgılanır. Bunlardan başka vücudun çeşitli dokuları da doku hormonları salgılamaktadır. Örneğin onikiparmak bağırsağındaki bazı doku hücrelerinin salgıladığı sekretin ve midedeki bazı hücrelerin salgıladığı gastrin hormonları sindirim sisteminin faaliyetlerini düzenleyen doku hormonlarıdır.
Hayvanlarda endokrin sistem, endokrin bezlerden meydana gelir. Endokrin bezler vücudun çeşitli kısımlarında yer alır.
Endokrin bezler salgı epiteli olup, hormonları sentezleme, depo etme ve salgılama görevlerini yerine getirir. Endokrin bezler kılcal kan damarları bakımından zengindir. Hormonlar endokrin bezlerden doğrudan ve kanalsız olarak kana salgılanır. Bu nedenle endokrin bezlere iç salgı bezleri, kapalı bezler veya kanalsız bezler de denir. Hormonlar kana geçtikten sonra kan dolaşımı yoluyla bütün vücuda yayılır ve etkisini hedef hücrelerde gösterir.
Organizmanın herhangi bir özel faaliyeti bir veya birden fazla hormonun etkileşimi ile düzenlenebilir. Örneğin, idrar toplama kanallarından suyun geri emilmesi sadece antidiüretik hormon (ADH) tarafından sağlanırken, kan şekeri (glikoz) miktarının belirli sınırlar arasında tutulması insülin, glukagon ve adrenalin
hormonlarının karşılıklı etkileşimleriyle olur.
Hayvanlarda hormonların ve sinir hücrelerinin salgılarının fizyolojik etkileri dört grupta toplanabilir:
- Vücudun büyümesinin kontrol edilmesi
- Üremenin düzenlenmesi ve ikincil eşeysel özelliklerin gelişmesi
- Vücudun iç dengesinin kurulması (homeostasi)
- Sinir sistemiyle birlikte koordinasyon ve bütünleştirmenin sağlanması
Hayvanlarda Endokrin Sistem
- Süngerlerde, endokrin sistem yoktur.
- Sölenterlerde ve halkalı solucanlarda hormon üreten tek kaynak salgı yapabilen sinir hücreleridir.
- Yumuşakçalar ve eklembacaklılarda özel endokrin yapıları bulunur.
- Omurgalı hayvanlarda, gelişmiş bir endokrin sistem bulunur. Omurgalı hayvan sınışarında endokrin bezler biraz farklı olmakla birlikte hepsinde hipofiz bezi vardır. Hipofizden salgılanan hormonların işlevlerinde de bazı farklılıklar görülür.
- Luteotropik hormon (LTH) memeli sınıfında süt bezlerinin gelişmesini, kuşlarda ise yumurtaları koruma gibi analık duygusunun ortaya çıkmasını sağlar.
ENDOKRİN SİSTEM HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇİN TIKLAYIN.
