Gravitropizma, bir bitkinin organının büyümesi veya yerçekimine yanıt olarak büyümesi yönündeki değişimidir. Bitkiler, kök kaplarında statolit denilen granülleri veya kök ucundaki örtüleri içeren statosit denilen hücrelerin varlığı nedeniyle yerçekimi algılayabilir. Statolitler, etraflarındaki sitoplazmadan daha yoğundur ve bitki büyümesini düzenlemek için çok önemli olan bir hormon olan oksin üretimini uyarırlar. Gravitropizm, ışığın tepkisine göre büyüme yönünün değiştiği fototropizm gibi birkaç tropizm biçiminden biridir.
Bitki hücreleri yerçekimini algılayabildiğinden, eğer bir kök dünyanın merkezine doğru büyüyemezse, hücreler bunun farkında olur ve onu değiştirir. Normal olarak, statolitler kökün ucundaki oksin üretimini uyarır, aşağı doğru uzamaya yol açar. Bununla birlikte, büyüme aşağı doğru bir yönde olmadığında, hücreler, yerçekiminin çekilmesine daha yakın olan kök tarafında büyük bir oksin birikmesi oluşturarak tepki gösterir. Bu da, alt taraftaki hücrelerin hücre uzamasını engeller, fakat üstte değil, böylece yatay kökün üst hücreleri alt kısımdakilerden daha büyük büyür ve aşağıya doğru bir eğri belirir. Kök ucu yerçekimine doğru işaret ettiğinde, oksin uçta yoğunlaşır ve hücrelerin büyümesini aşağı doğru hareket ettirerek kökün daha fazla su ve besin maddelerine ulaşmasını ve stabiliteye ulaşmasını sağlar.
Köklerin aksine, çekimin çekişini algıladıkça filizler yukarı doğru eğilir. Normalde, oksin ucun yakınında üretilir ve tüm hücrelerin eşit olarak büyümesini uyararak gövdeden aşağı doğru taşınır, böylece gövde yukarı doğru büyür. Bitki yere düşerse, yere yakın olan hücreler oksin üretecek şekilde uyarılır, bu da hücrelerin yeryüzüne daha yakın bir hızla büyümesine yol açar, fakat bu hücrelerden uzak değildir. Bu, aşağıdaki ağaç kabuğunda açıkça görebileceğiniz gibi, yukarı doğru kıvrımla sonuçlanır. Odunsu bitkiler, otsu veya odunsu olmayan bitkiler gibi, bu özelliği de gösterir. Bu negatif gravitizm diyoruz, çünkü çekim çekim kuvveti yönüne doğru büyüyor.
Kısacası, köklerin ve filizlerde oksinin birikmesinin zıt etkileri vardır, çünkü kök hücrelerde daha az büyümeye, ancak sürgün hücrelerinde daha fazla büyümeye yol açar. Eğer bir tencerede bir bitki kendi tarafına döşenirse, ana sapın büyümesi yerçekimi çekmesinden uzağa dik bir pozisyona doğru eğilmeye başlar ve kökler yerçekimsel çekmeye doğru eğilir. Öyleyse, kökler ve sürgünler arasında ortak olan şey, tabancaların her zaman onları mümkün olduğunca dikey olarak hizalamak için çalıştığıdır.
