Doymamış yağ asiti nedir? doymamış yağ özellikleri nelerdir? Doymamış yağ asitleri çeşitleri nelerdir? doymamış yağlar nasıl cis yada trans olarak adlandırılır? Çoklu doymamış yağlar kaça ayrılır? Önemli doymamış yağlara örnekler…
Yapılarında çift karbon (C) atom bağı bulunduran neredeyse tamamı sıvı halde bulunan yağ asitlerine doymamış yağ asiti denilmektedir. Doymamış yağ asitlerinin sık olarak karşımıza çıkan çeşitleri linoleik asit, ve oleik asit’tir. Doymamış yağ asitleri çift karbon bağlarının konumuna göre ‘cis‘ veya ‘trans‘ şeklinde isimlendirilirler.
Doymamış yağ asitleri canlı vücudunun en son ihtiyaç duyduğu yağ asitidir diyebiliriz. Doymuş yağlara hayvansal yağlar denildiği gibi doymamış yağlara ise bitkisel yağlar denilmektedir. Doymamış yağlar oda sıcaklığında sıvı halde karşımıza çıkar.Doymamış yağların bulunduğu besinler zeytin konala yağları, fınfık fıstık gibi kabuklu yiyecekler, badem yağı gibi kabuklu yemiş yağlarıda tekli doymamış yağ asitlerini içermektedir, Omega-3 ve omega-6 doymamış yağ asitleri ise çoklu yağ asitleri olrak iki grup adı altında toplanmaktadır. Soğuk su ve okyanus balık türlerinde bulunan çoklu doymamış yağ asitine örnek verilecek canlılar, ton balığı uskumru ve somon balığıdır.
Yağlar bilindiği üzere ihtiyaçtan fazlası kullanılması durumunda vücut içerisinde depo edilir ve depo edilen bu yağ asitler ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Doymamış yağ asitleri birbirine benzeyen şekillere sahiptir. Bu şekiller dışında bazı doymamış yağ asit moleküllerinde birden fazla alken grubu bulunablir. Bir alken grubunun her iki yanında ona bağlı olan karbon (C) atomları bulunuyorsa ‘trans yada cis‘ şeklinde ifade edilmektedir.
Doymamış Yağların Özellikleri
- Doymamış yağların yapılarında bulunan karbon (C) atomlarının bir kısmı hidrojene doymamıştır.
- Doymaış yağların yıkım işlemi doymuş yağlara oranla daha rahatttır.
- Doymamış yağlar oda sıcaklığınsa sıvı haldedir.
- Doymamış yağlar bitkisel yağlar olarak değerlendirilir.
- Doymamış yağlar Pamuk yağı, soya yağı, mısır yağı, fındık yağı vb. besinlerde bulunmaktadır.
Bazı önemli doymamış yağ asitleri şunlardır;
- Alfa-linolenik asit
- Dokosaheksaenoik asit
- Eikosapentaenoik asit
- inoleik asit
- Araşidonik asit
- Oleik asit
- Erüsik asit
