Doğal kaynakların korunması demek, tüketim ve üretim arasında denge kurulması demektir. Yani doğal kaynaklardan yararlanırken israfa kaçmamak gerekir. Doğal kaynakların, tüketilmesi kadar yerine konulması da önemlidir.
Dünyadaki doğal kaynaklar sınırlı olup, yeniden üretilmeleri için uzun yıllar gereklidir. Örneğin yanan bir orman alanının yeniden ağaçlandırılması ve eski haline gelmesi için 50-60 yıl geçmesi gerekir.
Bu hem uzun hem de yorucu bir iştir. Doğanın korunması için yapılacak en önemli işler şunlardır:
Erozyonun önlenmesi:
Erozyonla toprak kaybı toprağın verimini düşürür ve çoraklaşmaya neden olur. Bu durum bölgedeki bütün canlıları olumsuz etkiler. Erozyonu önlemenin en iyi yolu çıplak arazileri ağaçlandırmaktır.
Türlerin ve Ekosistemlerin Korunması:
Doğal sistemlerde canlı ve cansızlardaki ilişkilerde bir düzen ve denge kurulmuştur (ekolojik denge). Bu denge doğal afetlerin ve insan faaliyetlerinin sonucunda bozulabilmektedir. Örneğin aşırı yapay gübreleme ve tarım ilaçlarının kullanılması ile ürün artışı sağlanır. Fakat aynı uygulama pek çok yararlı böcek ve diğer hayvanların zarar görmesine de neden olur. Bunun sonucunda ekolojik dengeler bozulur ve zararı yine insana döner.
Denizlerin kirletilmesi, balıkları ve birçok deniz ürününü yok etmektedir. Orman yangınları da aynı şekilde hem ormanların bir bölümünü hem de burada yaşayan birçok canlıyı ortadan kaldırmaktadır. Birçok hayvan türü yaşama ortamlarının çeşitli şekillerde yok edilmesi ve aşırı avlanma yüzünden yok olmaktadır.
Ekosistemler canlı ve cansız kısımlarıyla çok hassas bir denge üzerine oturtulmuştur. Bir türün ekosistem içindeki görevini (ekolojik nişini) bilmeden ona zarar vermek hiç ummadığımız başka felaketlere yol açabilir. Örneğin Güneydoğu Anadolu bölgesinde 1930’lu yıllarda yılanların yok edilmeye başlanması, yılanlar azalınca bu defa da yılanların yediği tarla farelerinin sayısını artırmıştır. Tarla fareleri de tarlalardaki tahıl ürünlerine zarar vermiştir.
Su kaynaklarının korunması:
Su tarımda, enerji üretiminde, içme ve temizlenmede kullanılan çok önemli bir maddedir. Suların aşırı kirletilmesi ile, bu çok önemli kaynak yararsız hale gelmektedir.
Ormanların korunması:
Ormanlar çeşitli amaçlar için kullandığımız en değerli doğal kaynaklardandır. Ormanlar, kontrolsüz kesim, yangın ve keçilerin yaptığı tahribatlarla gün geçtikçe azalmaktadır. Buna karşılık orman ürünlerine ihtiyaç da artmaktadır. Ayrıca ormanlar atmosfere oksijen veren önemli bir kaynaktır. Orman pek çok canlının doğal yaşama alanıdır.
Sağlıklı sanayileşme:
Doğadaki ham maddelerin işlenerek mamül madde haline getirilmesine sanayi denir. İnsanlar yaşamlarını kolaylaştırmak için pek çok sanayi kuruluşları yapmışlardır. Uçak sanayi, otomobil sanayii, petro kimya sanayi, demir-çelik sanayi gibi…
ÖRNEK SORU: Doğanın korunmasıyla ilgili aşşağıdaki önlemlerden
hangisi en dar kapsamlıdır?
A) Ormanların sürekliliğinin korunması
B) Zehirli fabrika atıklarının arıtılması
C) Tarım ilaçları kullanımının en aza indirgenmesi
D) Bir tür hayvanın avlanmasının yasaklanması
E) Arıtılmamış atıkların denizlere atılmasının yasaklanması
ÇÖZÜM: A, B, C ve E seçeneklerinde verilenler birçok canlıyı etkileyecek olan çevre kirliliklerinin önlenmesini amaçladığı için oldukça geniş kapsamlıdır. Bir tür hayvanın avlanmasının yasaklaması ise sadece ilgili hayvan türünü ve yaşadığı habitatı etkileyeceği için dar kapsamlıdır. Cevap D
