Tüm canlı organizmalarda ve bazı virüslerde canlılık işlemleri ve biyolojik gelişimler için genetik materyalleri taşıyan nükleik asitlere DNA (Deoksiribo Nükleik Asit) denilmektedir. Yönetici moleküller başlığı altında ele alınan DNA’nın en temel görevi genetik materyali uzun süreli saklamak ve yeni nesillere aktarmak.
Nükleik asitler içerdikleri pentoz çeşidine göre ikiye ayrılmaktadır. Bunlar DNA ve RNA’dır. Biz bu yazımızda DNA yapısı ve özellikleri hakkında sizlere bilgi vereceğiz.
DNA YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
- DNA iki iplikten meydana gelmiş sarmal yapıya sahip bir moleküldür.
- DNA içerisinde adenin (A), guanin (G), sitozin (S), ve timin (T) nükleotitleri bulunmaktadır.
- Yapısında bulunan şeker 5 karbonlu deoksiriboz’dur. Bu nedenle DNA’ya Deoksiribo nükleik asit denilmektedir.
- DNA’nın çift sarmalında nükleotit dizlişi, adenin (A) karşısına timin (T), guanin (G) karşısına sitozin (S) şeklindedir. Kısacası pürin bazının karşısına pirimidin bazı gelmektedir.
- DNA mülekülleri meydana gelirken, bir zincirdeki nükleotitlerin birbirini tutmasını sağlayan fosfofiester bağıdır. Nükleotitleri birbirine bağlayan ise hidrojen bağıdır. Bu konuyu şöylede ele alabiliriz. Pürin ve pirimin bazlarındaki moleküllerin birbirini bağlayan fosfodiester bağı, pürin ve pirimin bazılarını birbirine bağlayan ise hidrojen bağıdır.
- Adenin(A) ve timin(T) arasında 2 hidrojen bağı bulunurken, guanin(G) ve sitozin(S) arasında ise 3 adet hidrojen bağı bulunmaktadır. Bu bilgiden yola çıkarak hidrojen bağının sayısını,
Bağ sayısı =2 Adenin(A) + 3 Guanin (G) şeklinde hesaplanabiliriz. 
DNA yapısındaki nükleotitler ve bağlar
- DNA kendini eşleyebilen bir yapıya sahiptir. DNA’nın kendini eşleyebilesine replikasyon denilmektedir.
- DNA ökaryot hücrelerin içerisinde yer alan çekirdek, mitokondri ve plastitlerde bulunmaktadır.
- DNA genetik bilgileri taşıyarak varolan bu genetik bilgileri nesillerin devamı için yeni nesillere aktarmaktadır.
- Canlılar için hayati önem taşıyan protein sentezi ve RNA sentezini DNA yönetmektedir.
- DNA sentezlendiği enzimler polimeraz ve ligaz enzimleridir.
- DNA’da mutasyon adı verilen dalıtsal değişikliklere neden olmaktadır.
- A+T /G +C oranı canlı türüne göre farklılık gösterebilmektedir. Yani bu oran türe özgüdür.
ÖNEMLİ BİR UYARI
Aşağıdaki resimde size ifade ettiğimiz eşitlikler birçok biyoloji sorusunda karşımıza çıkmaktadır. Özellikle LYS ve YGS sınavlarına hazırlık yapanlar için önemli bir bilgidir.
DNA YAPISI VE ÖZELLİKLERİ -PDF
Yeğenim dna konusunda bir soru sormuştu bu siteyi tesadüfen fark ettim. Gercektende emeği gecen herkesin eline sağlık 🙂
[…] üreme olayı DNA ve protein sentezi şeklinde […]
[…] terilmiş, sitoplazma organelleri arasında yer alan çift zar yapısına sahip ve kendine ait DNA’sı bulunan enerji üretim […]
[…] ve aşamaları? Sentrozom hakkında tüm detaylı bilgi yazımızda yer almaktadır. Protein, DNA ve RNA’dan yapılmış olan sentrozom, hücrenin bölünmesine yardımcı olmakla sorumlu […]
[…] sentezinde sırasıyla replikasyon, transkripsiyon ve translasyon olayları gerçekleşmektedir. DNA‘dan protein sentezine doğru gerçekleşen bu olaylar zinciri tersinir değildir yani […]
[…] iki adet olan pürin bazlarından biri olan adenin, DNA (deoksiriboz nükleik asit) ve RNA (ribo nükleik asit)‘larda nükleotitlerin yapısı içerisinde […]
[…] kalıtım ve genetik hesaplamala alanlarında lokus, bir genin alelelerinden biri veya DNA (deoksiriboz nükleik asit) dizisinin kromozom üzeribnde bulunduğe yere veya DNA üzerindeki […]
[…] genetik maddesi olan DNA teknolojisi ile ilgili uygulamaları ve kullanım alanları; tıp, endüstri, tarım ve çevre gibi […]