Disakkaritler (Çeşitleri ve Özellikleri)

Disakkarit nedir? Sorusunu yanıtlamak gerekirse, iki monosakkaritin birleşip bir moleküllü su (H2O) katbetmesi sonucu oluşan bileşiklere disakkarit denilmektedir.

Disakkaritler yapılarında iki adet şeker molekülü bulundurduğu için çift şekerliler olarak adlandırılmaktadır.

Disakkaritlerin genel formülleri C12H22O11 şeklindedir.

DİSAKKARİT ÇEŞİTLERİ

En çok bilinen disakkarit çeşitleriLaktoz (Laktoz hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız)
Maltoz (Maltoz hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız)
Sakkaroz (Sakkaroz hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız)

• İki monosakkaritin aralarında glikozit bağı kurarak birleşmesiyle oluşur.
• Bu bağlanma sırasında bir molekül su açığa çıkar.
• Küçük moleküllerin birleşirken su çıkarması olayına dehidrasyon sentezi denir. (Bu olayda ATP harcanır.)
• Disakkarit molekülleri, su kullanılarak yapı birimlerine parçalanabilir.

Büyük moleküllerin su katılarak yapı birimlerine ayrılmasına hidroliz denir. (Bu olayda ATP harcanmaz.) (Dehidrasyon ve hidroliz olayları birbirinin tersidir.)

Canlılarda en çok bulunan disakkaritler, maltoz, sakkaroz (sükroz), laktozdur.

Maltoz (malt şekeri)

Glikoz + Glikoz = Maltoz + Su

Tepkimesiyle sentezlenir. Yapı birimleri enerji kaynağıdır. Nişasta ve glikojenin hidrolizi (yıkımı) sırasında açığa çıkar.

Sakkaroz (sükroz, çay şekeri)

Glikoz + Fruktoz = Sakkaroz + Su

Tepkimesiyle sentezlenir. Yapı birimleri enerji kaynağıdır. Hayvan hücrelerinde bulunmaz. Kamış, pancar gibi bitkilerde yedek besin deposu halinde bulunur.

Laktoz (süt şekeri)

Glikoz + Galaktoz = Laktoz + Su

Tepkimesiyle sentezlenir. Yapı birimleri enerji kaynağıdır. Bitki hücrelerinde bulunmaz. ‹nsan ve memeli hayvanların sütünde bulunur.

Disakkaritlerin Özellikleri

Disakkaritlerin özellikleri hakkında detaylı bilgiyi diğer yazılarımızda vermiştik. Ancak biz yinede kısaca disakkaritlerin özellikleri hakkında kısaca bahsedelim…

• • •  Disakkaritler bir diğer ifadeyle çift şekerliler beyaz renktedirler.
    • Çeşitli şekerleme ve tatlıların yapımında kullanılır.
    • Disakaritler suda kolayca eriyebilen bileşiklerdir.
    • Disakkaritler kolayca monosakkaritlere dönüşebilirler.
    • Disakkaritler pek çok şurup, reçel ve benzeri yiyeceklerin yapımında kullanılır.
    • Disakkaritler kristalleşme özelliklerine sahiptirler.
    • Disakkaritler adında anlaşılacağı üzere lezzetleri tatlıdır.

Disakkaritlerin özellikleri hakkında detaylı bilgi için tıklayınız…

Disakketler (Kısaca Özeti)

Disakkarit Tanımı

Disakkaritler [Yunan di=iki ; sacchar=sugar] 2 monosakkaritin birleşmesi sonucu oluşan şekerlerdir. Disakkaritler, monosakkaritler ile birlikte basit karbonhidratlar olarak adlandırılmaktadır.

Disakkarit Çeşitleri

Gıdalardaki en yaygın üç disakkarit sakaroz, laktoz ve maltozdur.

Disakkarit Yapısı

Bir disakkarit molekülü, bir glikosidik bağ ile birleştirilen 2 monosakkarit tarafından oluşturulur (Şekil 1). Glikozidik bağ türü, bazı disakkaritlerin özelliklerini belirleyebilir. Örneğin, sakaroz, izomaltuloz ve trehaluloz, farklı tiplerde glikozidik bağlarla bağlanmış glikoz ve fruktozdan oluşur.

Disakkarit Fonksiyonu

Disakkaritler bir enerji kaynağıdır; Çoğu diğer karbonhidratlar gibi gram başına yaklaşık 4 Kalori (kilokalori) sağlar. Disakkaritler temel olmayan besinlerdir, bu da insanların sağlığı veya yaşamı için gerekli olmadığı anlamına gelir.

Disakkaritlerin Sindirimi ve Emilimi

Absorbe edilmek için, disakkaritlerin sindirilmesi gerekir, bu parçalara ayrılır, bağırsak enzimleri tarafından basit şekerler (monosakkaritler), daha sonra ince bağırsakta emilir.

Disakkarit intoleransı

Disakkarit tahammülsüzlüğü, saygın bağırsak enzimlerinin eksikliğinden dolayı disakkaritlerin zayıf sindiriminden kaynaklanan gastrointestinal semptomlar (ishal, şişkinlik) anlamına gelir. Laktoz intoleransı yaygındır, ancak diğer disakkaritlere olan intoleranslar nadirdir.